Geen AGORA

We weten dat op oneigenlijke gronden het voorstel om tot een veilingsysteem te komen voor de spotmarkt in de binnenvaart door de Minister is afgeschoten. Daarbij claimt de Minister, dat slechts 100 schippers (allen leden van ASV) vóór dit idee van AGORA zouden zijn en 9.000 tégen.

Feiten en fictie
De Minister hoeft kennelijk niet te bewijzen hoe ze aan deze “feiten” komt.
Niet alleen de Minister speelt geen eerlijk spel. Ook anderen, die ongetwijfeld hebben gedacht dat het zo’n vaart niet zou lopen, bleken verrast te zijn door de uitkomst van de hoorzitting: een aangenomen motie waarin de Minister de opdracht kreeg AGORA tot stand te brengen.

Niet op de hoogte?
Hoewel het duidelijk is dat de ASV op werkelijk ieder overleg, iedere vergadering en iedere presentatie heeft gezegd, dat het duidelijk moet zijn dat markttransparantie alleen maar te verwezenlijken is als het veilingsysteem over de HELE spotmarkt zou gaan, waren de partijen (BLN, EVO en het Ministerie IenM) opeens heel verbaasd dat er dus sprake is van een verplichting om het spotmarkt-werk op de veiling te plaatsen.

Het is wel duidelijk dat men het niet WIL en een argument heeft willen vinden om, zonder stelling te hoeven nemen tegen een betere onderhandelingspositie voor de schippers, zich hieruit te kunnen draaien.

Lang leve de politiek
Maar de politiek liet het er niet bij zitten. Dus stelde de SP een motie voor, ondertekend door de Partij voor de Dieren en Groen Links, waarbij de boodschap luidt: verzin dan maar een andere manier om tot een transparante markt te komen als jullie AGORA niet willen.

De motie luidt:
MOTIE VAN HET LID LAÇIN C.S.
Voorgesteld 21 juni 2017

De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat in delen van de binnenvaartmarkt bevrachters meerdere rollen naast elkaar vervullen en dat dit leidt tot een ongelijke informatiepositie; constaterende dat dit ongelijke speelveld zorgt voor een niet-transparante markt, waardoor binnenvaartschippers te vaak onder de kostprijs moeten varen; overwegende dat deze intransparantie goede marktwerking in de sector niet dient, en daarmee een eerlijke prijs voor de dienstverlening in de weg staat; overwegende dat de sector ook van mening is dat meer transparantie gewenst is; verzoekt de regering om, in overleg met het veld, tot concrete voorstellen te komen om de markttransparantie te verbeteren en deze voorstellen voor 1 september 2017 aan de Kamer aan te bieden, en gaat over tot de orde van de dag.

Na de motie
Ook nadat deze motie is aangenomen, is er een herhaling van zetten: Het Ministerie wacht zolang mogelijk met het zetten van stappen en stelt alles in het werk om straks weer te kunnen zeggen: “eigenlijk wil helemaal niemand die werkelijke transparantie”.

Maar het Ministerie IenM moet op korte termijn ook de vragen van de Kamer beantwoorden en de Minister moet uitleggen hoe ze omgegaan is met de motie. Dus MOET het Ministerie wel de ASV hierbij betrekken. De ASV is tenslotte de aanjager van dit idee en dat weet inmiddels de hele Kamer wel.

Uitnodiging voor gesprek over markttransparantie:
Dus anderhalve maand nadat de motie is aangenomen door de Tweede Kamer, op 25 juli 2017, ontving de ASV een uitnodiging van het Ministerie om binnen een week op een gesprek te komen in Den Haag of Rotterdam. Dat gesprek zou een uur mogen duren: “Van mijn collega heb ik begrepen dat u contact heeft gehad over bovenstaand onderwerp en dat er een afspraak kan worden ingepland” werd er geschreven. Dat contact was er nooit geweest en van een in te plannen afspraak was de ASV ook niet op de hoogte gesteld.

De reden voor het feit, dat men op stel en sprong een afspraak wilde maken is duidelijk: er ligt een aangenomen motie over Markttransparantie (motie Lacin) en het Ministerie gaat op vakantie en daarvoor moet men nog snel even alle betrokkenen gesproken hebben, want er moet een brief uit naar de Kamer over de voortgang van het proces.

Vervolgens heeft de ASV deze mail naar het Ministerie gestuurd:

Mail van ASV aan het Ministerie IenM

Aan het ministerie Infrastructuur en Milieu

Anderhalve maand nadat de motie is aangenomen ontvang ik een uitnodiging gericht aan “de heer Fluitsma” waarbij er binnen een week een gesprek gepland zou moeten worden van een uur. In de uitnodiging zie ik geen verwijzing naar een mogelijke inhoud van een gesprek (los van de aanhef ‘markttransparantie’), noch een voorstel voor een stappenplan of iets dergelijks om uiteindelijk tot een concreet voorstel te kunnen komen. Gezien de ervaringen in de diverse gesprekken in het verleden lijk ik te moeten concluderen dat het gesprek niet meer zal zijn dan het invulling geven van de vraag over markttransparantie van mijn kant.

De ASV heeft dat echter al op allerlei manieren gedaan, via diverse stukken, inbreng in een hoorzitting en dergelijke. Om iets een zinvol gesprek te laten zijn, zijn er twee partijen nodig die met elkaar in gesprek willen. Ik vraag dan ook nogmaals: wat wordt de inhoud van dit gesprek? Op welke wijze kan dit gesprek ergens toe leiden? Wat is de intentie van het ministerie anders dan (rekening houdend met de vakanties van het ministerie) net op tijd naar de Kamer kunnen reageren dat er “gesproken” is met “de partijen”?

De visie van de ASV over markttransparantie en de noodzaak ervan mag duidelijk zijn. De opdracht aan de minister om een meer transparante markt tot stand te brengen is ook duidelijk. De argumenten waarmee AGORA door de minister is afgeschoten zijn aantoonbaar onjuist. Ervan uitgaande dat het ministerie de minister van informatie voorziet mogen wij u dit aanrekenen.

U bent in het hele hieraan voorafgaande proces duidelijk geweest in dat u AGORA (een veilingsysteem) niet wenst. Het lijkt me nu ook uw verantwoordelijkheid dan met voorstellen te komen die de markt transparant maken en die op draagvlak kunnen rekenen bij de sector.
In dat proces wil de ASV natuurlijk van harte meedenken.

Telefonisch gesprek
Gelukkig werd deze reactie snel opgepikt door het Ministerie. In het gesprek werd het de ASV duidelijk dat het Ministerie vermoedelijk de Kamer wederom gaat mededelen, dat “we er niet uit komen”. “Niemand” zou een verplichting willen zoals AGORA een verplichting inhoudt, werd de ASV te verstaan gegeven. De reactie vanuit ASV-zijde was, dat een vrijwillig AGORA geen enkel nut zou hebben gezien de huidige situatie, zoals bijvoorbeeld 4-shipping wel voor een beperkte groep schippers werkt (waarbij het die verladers toevallig goed uitkomt), maar niet de hele spotmarkt bedient. Opvallend was de reactie vanuit het Ministerie waarbij men toegaf dat het inderdaad zo is, dat een “vrijwillig AGORA” meer is van hetzelfde en eigenlijk niets toevoegt.
Minister vertelt pertinente onwaarheden aan de Kamerleden
Vanuit de ASV is gezegd dat wij het heel moeilijk vinden te praten met een Ministerie als de Minister pertinente onwaarheden vertelt in de Kamer over deze onderwerpen waarbij de 9.000 schippers tégen en 100 ASV-ers vóór AGORA volgens de Minister, aangehaald is.

Hoe werkt de spotmarkt?
Het blijkt toch lastig om in een gesprek duidelijk te maken hoe de spotmarkt nu precies werkt en dat we altijd een spotmarkt nodig hebben, als je vervoersgarantie wilt bieden. Dat betekent dan ook, dat ook de spotmarkt een gezonde markt moet zijn; een spotmarkt die er altijd zal zijn en moet zijn en die nu niet functioneert, waarmee het de anderen (aangesloten bij samenwerkingsverbanden of met een contract) ook negatief beïnvloedt.

De schipper weer (bijna) niet gehoord
Het Ministerie zal wat dit onderwerp betreft met allerlei partijen om de tafel gaan, zoals EVO, CBRB, een samenwerkingsverband, BLN en misschien een schipper (plus de ASV). De ASV heeft daarbij medegedeeld dat onze conclusie dan is dat het Ministerie dan eigenlijk nog steeds niet of nauwelijks de schippers zelf hoort. Op de vraag of de ASV dan een ander idee had om tot meer transparantie te komen, heeft de ASV geantwoord, dat je ook alles op een site kunt laten zetten wat er is aan werk, bij wie en dergelijke. Daarbij was kennelijk de indruk gewekt, dat dat ook over de winstmarge zou gaan, waarop gezegd werd dat dát toch niet kan, met alle winsten erbij en dergelijke…. Maar de ASV heeft (net als het rapport waar alles aan ten grondslag ligt) nooit gesproken over de winsten, dat staat ook niet in het AGORA verhaal. Het gaat er om dat verladers en schippers kunnen overzien wat er op de markt gebeurt: transparantie betekent, dat het inzichtelijk is wat er gebeurt en dat staat toch in de motie. Volgens het Ministerie willen ook veel schippers en anderen dat niet.
Daarop stelde de ASV dat het een aangenomen motie is die gewoon uitgevoerd moet worden en dat wij er alles aan hebben gedaan op voorhand de discussie te voeren, maar dat het Ministerie nooit bij welk overleg dan ook gekomen is en de discussie uit de weg gegaan is. Nu ligt die motie er en nu moet er opeens “gepraat” worden.

Belgische wet verbod beneden kostprijs te vervoeren
Tenslotte heeft de ASV uitgelegd, dat, wat de ASV betreft, de vraag om een AGORA zelfs nog heel voorzichtig was. Het gaat tenslotte alleen maar over de spotmarkt, dus de vraag is: hoe gaat men transparantie bereiken als men zelfs dat niet wil?
Er werd ook nog even gebrainstormd over de Belgische wet, waarbij er een verbod is om beneden de kostprijs te vervoeren. Het Ministerie zei (terecht) dat die wet helemaal niet gehandhaafd wordt. Waarop de ASV uitgelegd heeft, dat door de manier waarop dat verbod er is (schippers moeten elkaar “aangeven”) die handhaving ondermijnd wordt.

Geen natuurramp maar een keuze: de “vrije” markt
Volgens het Ministerie is een verplichting (AGORA) dus onbespreekbaar en ook stelt men vast, dat er eigenlijk niets mag (van Europa) (de ASV had natuurlijk al bij het vorige overleg gezegd dat het volgens Theologitis DG MOVE geen probleem zou zijn, maar er staat niets op papier dus dat “telt” niet, net zomin als telt dat ACM tijdens de hoorzitting heeft gezegd dat AGORA wel zou kunnen. Dat is niet genotuleerd net als die hele hoorzitting niet is genotuleerd, dus dat “telt” niet).
Al met al ging de discussie er vooral over dat volgens de ASV het Ministerie doet alsof er een natuurramp over ons gekomen is, waardoor er niets mag om de situatie de verbeteren. Maar de ASV vindt dat het keuzes zijn, die gemaakt zijn en die we ook anders kunnen maken als we dat echt willen.

Conclusie
De wil is er niet om werkelijk iets te veranderen. De consequentie is voor de maatschappij: de schepen gaan gewoon verdwijnen, zeker de kleinere schepen en kennelijk WIL niemand daar iets aan doen.
Daarop was de tegenreactie vanuit de Minister dat we een “moderne” binnenvaart zouden moeten willen met een versterkte structuur: “we” willen niet meer zoveel van die kleine bedrijfjes, wordt ons verteld. De ASV antwoordt: die kleine bedrijfjes zijn er juist, omdat er zo slecht verdiend wordt in de binnenvaart. Ook is vanuit de ASV gewezen op het feit dat schaalvergroting (zie onderwijs en zorgsector, waar men juist weer kleinschaliger wil werken voorbeeld en zie het “grote” BLN) lang niet altijd tot versterking leidt, vaak juist tot minder dynamiek en kracht. Niet voor niets dat in veel sectoren men juist weer naar “verkleining” gaat.

Geen steun van BLN
Het lijkt erop dat de ASV in deze opvattingen alleen staat en dat BLN alleen maar wil “inzetten op verbetering van informatiestromen”. Kortom; daar hebben we dus helemaal niets aan. Het uitgangspunt van de ASV is, dat verbetering van informatiestromen alleen geen transparantie biedt en de positie van de schipper niet verbetert. Als voorbeeld is genoemd: stel dat de vooruitzichten zijn, dat bepaalde type schepen binnen enkele jaren meer werk hebben, wat kun je daar dan mee? De enige die er iets mee kunnen, zijn de banken bij (wel of geen) nieuwbouw. Maar als er een slechte oogst voorspeld wordt, wat hebben we daaraan? Dat maakt onze positie tegenover bevrachters niet sterker als we dat weten.

Rapporten versus onze realiteit: DOEL versus MIDDEL
En wederom werd er gewezen op allerlei rapporten die steeds op hetzelfde uitkomen: “dat we moeten samenwerken”, maar, was daarop de reactie vanuit de ASV, samenwerken wordt daar als DOEL gezien, terwijl het een MIDDEL zou moeten zijn om tot iets te komen. Tot wat wil je dan komen met dat samenwerken? Als de Minister de eerste is, die zegt dat samenwerken niet mag leiden tot hogere tarieven, wat wil je er dan mee? Wij willen ook wel samenwerken, maar als middel om tot iets te komen: bijvoorbeeld het middel AGORA gebruiken met als doel; meer marktmacht voor de schipper en een betere onderhandelingspositie.

Kortom…. al met al was het in ieder geval een echte discussie. De ASV heeft nogmaals de stukken van het symposium over markttransparantie opgestuurd, het symposium waarbij het Ministerie Infrastructuur en Milieu verstek liet gaan, de BLN aanwezig was en instemde met…. AGORA.

We wachten af welk geweldig plan om werkelijk tot markttransparantie te komen uit de hoge hoed getoverd gaat worden, of …….?????

Sunniva Fluitsma