Algemeene Schippers vereeniging

Geachte,

In aanloop naar het geplande Algemeen Overleg Scheepvaart 21 januari aanstaande wil de Algemeene Schippers Vereeniging u hierbij op de hoogte brengen van ontwikkelingen op het gebied van het Automatic Identification System (AIS).

De minister van Infrastructuur en Milieu heeft op 19 december jl. de Kamer een ontwerpbesluit toegestuurd tot wijziging van het Binnenvaartpolitiereglement 1) waarin een uitrusting- en gebruiksverplichting is opgenomen van het AIS voor binnenvaartschepen. Na de verplichting per 1 december 2014 van het systeem op gebieden waar het Rijnvaartpolitiereglement van kracht is (in Nederland zijn dat o.a. de Waal en de Neder-Rijn) door de CCR, lag het in de lijn der verwachting dat een wijziging van het Binnenvaartpolitiereglement niet lang op zich zou laten wachten.

De ASV heeft zich jaren verzet tegen de verplichting van AIS om reden van slechte privacy waarborging en onbetrouwbaarheid van het systeem en heeft onze bezwaren meerdere malen kenbaar gemaakt bij de verantwoordelijke beleidsmakers van het ministerie en de CCR. Het heeft echter niet mogen baten en wij zijn ons ervan bewust dat de verplichting op veel Europese binnenwateren binnen korte termijn een feit zal zijn. Wij vinden echter wel dat u, als volksvertegenwoordiger, correct en volledig op de hoogte moet zijn wat de verplichting van AIS voor de binnenvaartschippers voor consequenties heeft. Wij zijn van mening dat de minister de Kamer niet voldoende heeft ingelicht in de nota van toelichting bij het ontwerpbesluit tot wijziging van het Binnenvaartpolitiereglement.

Betrouwbaarheid AIS.
Doordat ruim 90% van alle binnenschepen inmiddels is uitgerust met AIS lijkt een verplichting hiervan voor de binnenvaart geen probleem te zijn. Echter, heeft de verplichting tot gevolg dat de regeldruk op de binnenvaart wederom verhoogd wordt. Zo moet de transponder behorend bij AIS altijd aanstaan, met regelmaat worden gekeurd, moeten de gegevens altijd correct en aangepast zijn aan de situatie. Mocht de AIS onverhoopt kapot gaan dan heeft dat verstrekkende gevolgen voor de binnenvaartschipper, omdat die niet zonder werkende AIS mag varen. Om diverse technische redenen (verkeerde installatie, storing door magnetisme, defecte antennes enz.) komt het echter regelmatig voor dat buiten de schuld en bewustzijn van de schipper om, de AIS niet of niet goed functioneert. De schipper kan hier door de verantwoordelijke instantie Agentschap Telecom voor worden gesanctioneerd op basis van o.i. dubieuze constatering op afstand.

Het is o.i. een onrechtvaardige situatie wanneer een schipper een sanctie tegemoet kan zien voor incorrect verzonden gegevens terwijl de storing meer dan eens te wijten is aan de onbetrouwbaarheid van het Automatic Identification Systeem (AIS) en niet aan verkeerd handelen van de schipper. Veel van de verzonden gegevens zijn voor de veilige vaart niet eens relevant. Wij zien dan ook geen reden waarom Agentschap Telecom direct zou moeten sanctioneren (of daarmee te dreigen) zonder eerst tezamen met de desbetreffende schipper eventuele storingen te verhelpen.

Omgang met defect AIS-apparaten.
Daarnaast heeft een defect AIS-apparaat ook financiële consequenties voor de schipper waar de minister in haar nota van toelichting niet aan refereert. De ASV is van mening dat het uitvallen van het AIS-apparaat aan boord nauwelijks effect heeft op de voortzetting van een veilige vaart. De AIS is bedoeld en alleen geschikt als hulpmiddel, geen absolute noodzaak tijdens de vaart. Het moeten stoppen van de vaart vanwege een defect AIS-apparaat is een buitenproportionele maatregel waar op het moment dat het voorkomt voor de schipper onacceptabele hoge kosten aan verbonden zijn. Niet alleen met meerkosten voor reparatie op een afgelegen locatie moet rekening worden gehouden. Het onderbreken van een reis voor een dergelijke niet direct noodzakelijke reparatie zorgt voor onnodige verlette tijd, wat eveneens kosten oplevert voor de schipper of ladingontvanger.

AIS en handhaving.
Alhoewel het in de Nederlandse Scheepsverkeerswet niet is toegestaan om AIS-gegevens te gebruiken voor handhavingsdoeleinden, laat de CCR de mogelijkheid voor de overige lidstaten open om AIS-gegevens voor deze doeleinden te gebruiken. In Nederland hebben handhavers wel de mogelijkheid om middels AIS-gegevens overtredingen te constateren en vervolgens middels controle de overtreding vast te stellen via de nu bestaande middelen.

De ASV is fel tegen het gebruik van AIS-gegevens voor handhaving op welke wijze dan ook, buiten de controle op het functioneren van het AIS-apparaat op zich.

Bescherming van persoonlijke gegevens bij het gebruik van AIS-apparatuur.
De ASV is van mening dat de privacy niet is gewaarborgd in de huidige situatie en verzoeken een ieder die constateert dat er misbruik wordt gemaakt van zijn AIS-gegevens, of dat van zijn bedrijf, dit te melden bij de desbetreffende instantie. Alhoewel werkelijke waarborging van de privacy zeer moeilijk zal worden, kan een overheid signalen van misbruik van AIS-gegevens niet negeren.

Uit het informatieblad van de CCR:

1.7 Gebruik van AIS-gegevens door derden en gegevensbescherming.

1.7.1 Gebruik van de gegevens door de respectieve overheidsinstanties.

Het doorgeven van AIS gegevens aan derden is in principe aan strenge voorwaarden verbonden.Het doorgeven van AIS-gegevens aan derden waardoor de identiteit van natuurlijke personen achterhaald kan worden (bijvoorbeeld aan de hand van scheepsnaam of ENI-nummer) is op grond van de nationale voorschriften in de Rijnoeverstaten niet toegestaan,tenzij de exploitant van het schip expliciet toestemming heeft gegeven voor het doorgeven van de uitgezonden gegevens of tenzij de geldende wetgeving het doorgeven van de uitgezonden gegevens toestaat.

1.7.2 Doorgeven van de AIS-gegevens aan derden.
Reglementaire bepalingen. Een overzicht van de verschillende nationale voorschriften inzake de bescherming van persoonsgegevens bij het gebruik van AIS-apparatuur kan worden gedownload van de website www.ccr-zkr.org. In alle CCR-lidstaten zijn voorzieningen getroffen om de door de AIS uitgezonden persoonsgegevens te beschermen, hoewel deze van lidstaat tot lidstaat sterk verschillen.

De CCR keurt de vrij toegankelijke publicatie van AIS-gegevens zonder toestemming van de betrokken partijen af.Tot wie kan men zich wenden bij vermeend misbruik van AIS-gegevens?
Schippers of andere betrokken personen die vermoeden dat er misbruik van de AIS-gegevens is gemaakt, kunnen zich wenden tot de volgende nationale instanties die belast zijn met de bescherming van persoonsgegevens. Voor de Rijnoeverstaten zijn de volgende instanties bevoegd:

Uit bovenstaande wordt duidelijk dat, ondanks jarenlange voorbereiding van een AIS-verplichting (de RIS Richtlijn van de EU is van 2005) er geen eenduidigheid is over hoe en in welke mate de AIS-gegevens van de schippers en scheepseigenaren zijn beschermd, terwijl de waarborging van de privacy opgenomen is in de EU Richtlijn voor River Information Services, waaronder ook AIS wordt gerekend.

Dat neemt niet weg dat ‘ vrij toegankelijke publicatie van Inland AIS-gegevens zonder toestemming van de betrokkenen’ door de CCR wordt afkeurt. Dit kan direct betrekking hebben op internetwebsites als www.marinetraffic.com. In een eerder stadium heeft het Openbaar Ministerie geoordeeld dat er geen sprake is van strafbare feiten, mits de publicatie beperkt blijft tot de naam en de positie van het schip.

Wij hopen u met dit schrijven voldoende te hebben geïnformeerd over de reeds ingevoerde AIS verplichting door de CCR en de op handen zijnde verplichting in de rest van Nederland. Wij zijn altijd bereidt om voorafgaande aan het Algemeen Overleg dit en andere binnenvaartonderwerp in een gesprek met u toe te lichten.

Met vriendelijke groet,
Ron Breedveld
Vicevoorzitter ASV
+31 653 801 460