Algemeene Schippers vereeniging

Brief aan "Privacy First"

Bijlagen:
Kamervragen nader antwoord
Stand van zaken CCR verplichting Inland AIS en ECDIS (juni 2014).
Toelichting AIS-verplichting Nederlandse minister.
AIS en privacy waarborging.
Melding CBP
Antwoord CBP
Rotterdam, 08-05-2015

Geachte heer/mevrouw

Wij schrijven uw organisatie aan vanwege een kwestie omtrent privacy in de binnenvaartsector. Wij, de Algemeene Schippers Vereeniging, komen in deze op voor de privacyrechten van ieder persoon en bedrijf in deze sector, met name de mensen die met hun hele gezin aan boord van het schip wonen. De Algemeene Schippers Vereeniging, kortweg ASV genoemd, is een sociaaleconomische organisatie zonder winstoogmerk. Het parool is: “Schippers voor schippers” en houdt in dat schippers niet alleen het beleid bepalen, maar het ook uitvoeren.

De kwestie die wij bij u onder de aandacht willen brengen is de waarborging van de privacy bij het Automatic Identification System (AIS). Het AIS is een systeem wat signalen waarbij gegevens worden verzonden en ontvangen over o.a. de naam en positie van schepen (zowel zee- als binnenschepen). Oorspronkelijk komt het systeem uit de zeevaart, waar het geïntroduceerd is na de aanslagen van 11 september 2001. In de binnenvaart heeft AIS zijn intrede gedaan in 2007 naar aanleiding van een Europese Richtlijn aangaande River Information Services (RIS), aangenomen in 2005. Hierin staat omschreven dat ook op de binnenwateren een systeem voor het volgen van binnenschepen moest worden ingevoerd. Er is gekozen voor het AIS, omdat de zeevaart daar al gebruik van maakte en zodoende kon een AIS voor de binnenwateren daar goed op aansluiten.

Sinds de introductie van AIS in de binnenvaart vormt de verspreiding van door AIS-transponders verzonden gegevens op internet een probleem. Het is voor iedere burger relatief eenvoudig om een ontvanger te plaatsen die de gegevens opvangt en doorstuurt naar het internet, waar ze voor de hele wereld toegankelijk worden gemaakt via websites. Voorbeelden van dergelijke websites zijn www.marinetraffic.com en www.vesselfinder.com. Deze wijze van het doorsturen van gegeven aan derden is in wezen niet toegestaan, echter moeilijk te handhaven, omdat de beheerders van de websites niet in Nederland of de Europese Unie zijn gevestigd of gemakkelijk kunnen verhuizen naar buiten de Unie.

Tot 1 december 2014 was AIS op de meeste vaarwegen vrijwillig wat handhaving eveneens bemoeilijkt, aldus het College Bescherming Persoonsgegevens in 2011. In het vrijwillige karakter is per 1 december 2014 een grote verandering gekomen. Op de belangrijkste vaarweg van Europa, de Rijn, is AIS verplicht geworden voor alle schepen (zowel beroeps- als pleziervaart) langer dan 20 meter. Op de vaarwegen in Nederland zal het dit jaar verplicht worden om gebruik te maken van AIS.

Indertijd (2005, 2006) heeft de Nederlandse overheid een toezegging gedaan dat AIS dan pas verplicht zal worden wanneer de privacy is gewaarborgd. Daarbij werden de eerder genoemde websites bestempeld als illegaal. Alhoewel de overheid zelf van mening is dat de privacy op dit moment voldoende is gewaarborgd, worden AIS-gegevens wel degelijk op grote schaal gebruikt voor doeleinden waar ze niet voor bedoeld zijn, door personen/organisaties waar ze niet voor bestemd zijn.

Wij hebben als ASV ingezien dat er geen sprake was van voldoende waarborging en zijn mede om die reden tegen een verplichting van AIS geweest. Helaas waren wij de enige binnenvaartorganisatie met dit standpunt en hebben we de verplichting niet tegen kunnen houden.

De enige mogelijkheid die we nu hebben om misbruik van AIS-gegevens tegen te gaan is, in Nederland, het melden van vermeend misbruik bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Wij hebben dit onlangs gedaan en uit het antwoord van het CBP moeten we concluderen dat ook melding maken een weg is zonder resultaat en dat het ons geenszins het gevoel geeft dat wij door het CBP worden beschermd tegen misbruik van onze AIS-gegevens.

Wij richten ons nu tot u met de vraag of uw organisatie onze kwestie wilt bekijken en ons kan adviseren wat wij, als schippersorganisatie ASV, verder kunnen ondernemen om de waarborging van de privacy verbetert te krijgen door de verantwoordelijke overheden en instanties.

Ter verduidelijking van de kwestie hebben we een aantal documenten bijgevoegd over AIS. Dit is verre van een compleet dossier, maar wij hopen u hiermee vooralsnog voldoende te hebben geïnformeerd. Mocht u geïnteresseerd zijn in verdere informatie vernemen wij dat graag.

Hoogachtend, Namens de ASV,

Ron Breedveld, Vicevoorzitter
+31 653 801 460