Algemeene Schippers vereeniging

Enige tijd geleden heb ik op de Duitse televisiezender ZDF naar een onderzoeksprogramma gekeken waar het ging over de vervuilende scheepvaart. Jaarlijks overlijden in Noordwest Europa 50.000 mensen aan de gevolgen van inademing van fijnstof, voor een significant gedeelte veroorzaakt door scheepvaart. Zo was de journaliste op bezoek bij een inwoonster van Duisburg, tevens milieuactiviste, die van mening was dat de slechte luchtkwaliteit in die omgeving werd veroorzaakt door de binnenvaart. Deze mevrouw vroeg zich af waarom er niks gedaan werd aan die vuile binnenvaartschepen. Als voorbeeld noemde ze de milieuzones die in veel Duitse steden zijn ingesteld voor auto's.

Om aan te tonen hoe vervuilend de binnenvaart wel niet is in Duisburg heeft de journaliste samen met een expert op dit gebied een meting verricht ter hoogte van de Ruhrmonding. Wat bleek, op het moment dat er een schip voorbij was gevaren (toevallig een vrij nieuw schip) schoot het aantal gemeten fijnstofdeeltjes in de lucht ver boven de norm.

Daarop zijn de journaliste en de expert een gesprek aangegaan met de heer ........... van de Europese Commissie. Waarom is de binnenvaart zo vervuilend t.o.v. weg- en spoorvervoer, met name als het gaat om fijnstof?

Antwoord: Binnenvaartschepen gaan lang mee, tot wel 100 jaar. De levensduur van scheepsmotoren is ook lang. Die kunnen 40 tot 50 jaar in het schip blijven voor ze moeten worden vervangen. Het duurt dan ook lang voordat alle scheepsmotoren in de binnenvaart zijn vervangen door motoren die voldoen aan nieuwe, strengere normen.

Waarom worden alle schepen niet uitgerust met een katalysator (roetfilter), zoals bij vrachtauto's?

Antwoord: Er is regelgeving in de maak bij de EC die erin voorziet dat omstreeks 2030 alle binnenvaartschepen voldoen aan een door de EC gestelde norm die vergelijkbaar is met de Euro 6-norm voor vrachtauto's.

2030 is pas over 15 jaar. Kan dat in het belang van de luchtkwaliteit niet worden versneld?

Antwoord: De binnenvaartsector is een kleine afzetmarkt. Alhoewel de techniek verder ontwikkelt en toegankelijker wordt voor scheepseigenaren, is een nieuwe motor en/of katalysator plaatsen een kostbare aangelegenheid. Daarbij neemt een katalysator op een schip relatief veel ruimte in. Bij een groot aantal schepen zal het inpassen van een katalysator niet of moeilijk uit te voeren zijn.

Na dit gesprek stapte de journaliste vervolgens aan boord van het Duitse motorvrachtschip Tukan. In dit 100 jaar oude schip staat een goed werkende voortstuwingsmotor van 50 jaar oud. De eigenaar van de Tukan wil voor milieuverbetering wel een nieuwe motor (evt. met katalysator) plaatsen, maar heeft daar de financiële middelen. een nieuwe motor kost € 250.000,-. Hij zal daarvan 60% (€ 150.000,-) moeten lenen. Door de economische gevolgen van de crisis kan hij met dit schip niet genoeg verdienen om de lening terug te betalen.

De uitzending ging verder met zeevaart, die ook te kampen heeft met enorme hoeveelheden uitstoot van gevaarlijke roetdeeltjes (fijnstof).

Om een onderliggende oorzaak te vinden voor het uitblijven van verregaande verbeteringen op het gebied van uitstoot van roet door de scheepvaart, heeft het programma het transportsysteem onder de loep genomen. In Europa is een grote vraag naar goedkope, in verre landen geproduceerde producten. De kosten voor het transport naar Europa moet daarbij ook zo laag mogelijk blijven. Een woordvoerder van de grote Duitse containerrederij Hamburg-Süd meldde desgevraagd dat zij hun schepen technisch gezien wel kunnen aanpassen, maar ziet weinig bereidheid bij klanten (verladers) om de verhoogde transportprijs daarvoor te betalen.

Het effect van een verhoogde transportprijs op de consumentenprijzen zijn nihil kwamen de programmamakers achter. In het slechtste geval gaat het om een paar centen.

Het viel mij in het programma op dat al snel, zonder gedegen onderzoek, wordt aangenomen dat de binnenvaart enorm vervuilend is. Dit soort aannames en incorrecte cijfers komen zeer vaak voor in onderzoeksrapporten over de binnenvaart. De vrachtwagen- en spoorlobby vinden dat wel mooi. Als het grote publiek en beleidsmakers aannemen dat de binnenvaart ver achter loopt qua vermindering van de uitstoot, is de bewering die zij doen dat de binnenvaart is/wordt ingehaald door de vrachtwagen geen gekke gedachte.

Al die onterechte aannames maken mij ook nieuwsgierig naar de onderbouwing van de Europese Commissie om de binnenvaart met torenhoge kosten op te zadelen door de eis dat alle binnenvaartschepen aan een EURO-6 norm moeten gaan voldoen in 2030.

De ASV heeft in de najaarsvergadering 2013 voorgesteld aan BLN e.a. om gezamenlijk wat te gaan doen aan al die incorrecte aannames. In de komende overleggen met BLN zal hier zeker over gesproken worden. Samenwerking hieromtrent wordt des te belangrijk nu de milieubeweging in Duitsland sterker aandringt op het verplichten van roetfilters voor binnenvaartschepen.
(www.totaaltrans.nl/duitsers-protesteren-voor-verplicht-roetfilter-binnenvaart).

Ron Breedveld